Een avond zonder vlees? Steeds meer mensen doen het en ook voor vegetariërs is het een uitkomst dat de Indonesische keuken zo divers is. In plaats van kip of varken wordt namelijk vaak tofu of tempeh gebruikt. Onze keukenprinses Heldi maakte deze week tempeh kecap: gebakken tempeh in een kecap saus met rijst.

De kruidige en smaakvolle saus laat je vergeten dat er geen vlees in dit gerecht zit!

Voor vier personen, heb je nodig:
5 teentjes knoflook
7 kleine rode uien
2 rode pepers
Eetlepel olijf- of zonnebloemolie
Handjevol daun salam (laurierbladeren)
Eetlepel gula merah (palmsuiker of bruine suiker)
2 el kecap asin
4 el kecap manis
2 el trima saus (oestersaus)
250 g tempeh
2 handjes pinda’s

Stap 1: Snijd en meng de knoflook, uien, rode peper, en een scheutje olijfolie door elkaar. (Als je in het bezit bent van een vijzel, wrijf het dan fijn). Dit noemen ze in Indonesië ‘boemboe’.
Stap 2: Verhit olie in de pan en doe het boemboe mengsel erbij.
Bak zachtjes aan.
Stap 3: Voeg de daun salam, gulah merah, kecap asin (ipv zout), kecap manis en de trima toe.
Stap 4: Snij de tempeh in reepjes en doe in de pan. Ook de pinda’s kunnen er bij.
Stap 5: Laat alles een kwartiertje in de pan sudderen en roer regelmatig door.
Stap 6: Serveer met rijst en eventueel groentes naar keuze.

Selamat Makan!

Het zijn erg spannende tijden voor Enggelina uit Sumba. Na een grootscheepse actie in Nederland ten behoeve van haar behandeling en verblijf bij Stichting Kolewa, volgden de gebeurtenissen elkaar in rap tempo op. De artsen die naar verwachting een verwijsbrief voor het Sanglah Ziekenhuis in Denpasar zouden schrijven, beslisten anders. Wat was hierbij de achterliggende gedachte?

In de afgelopen periode haalde Stichting Kolewa meerdere patiënten met een vergelijkbare aandoening naar Bali. Yeskial en naamgenoot Enjelina werden geopereerd in het Sanglah Hospital in Denpasar. Blijkbaar heeft dit de chirurgen in Timor uitgedaagd en aan het denken gezet. Zij waren het er unaniem over eens dat ze dit keer de casus niet uit handen wilden geven. Ze braken een lans voor de chirurgie op Timor en bewezen dat het onmogelijke mogelijk was. We zijn zeer onder de indruk van het resultaat. Ook al vinden we het jammer dat we dit meisje niet direct onder onze hoede hebben en de verzorging en begeleiding kunnen bieden zoals we dat vanuit Rumah Bicara gewend zijn, we zijn blij met het kordaat handelen van de artsen aldaar.

Enggelina werd redelijk snel ontslagen en ondergebracht bij de familie Geser. Deze familie maakt deel uit van een community die zich inzet voor arme dakloze mensen. Stichting Kolewa vergoedt wekelijks de kosten voor het verblijf van het meisje, haar broertje en ouders. Ook alle verdere kosten zoals transport, laboratoriumonderzoek en medicatie worden via ons betaald. Het gehemelte van Enggelina is blijvend beschadigd. Het grote gat wordt nu opgevuld met een soort beugel. Dagelijks moet ze deze uitnemen en gorgelen met Betadine. De littekens aan de buitenkant van haar gezicht genazen tot voor kort goed, maar helaas trad er deze week toch een infectie op.

In februari reisden Syta, Peter en Holldyn af naar Timor. Het was een feest om de stoere meid te kunnen bezoeken en de familie een hart onder de riem te steken. Samen met hen gingen we naar het winkelcentrum, we staken Enggelina in de kleren en kochten schoolspullen. Het blijft nog even spannend… niet alle uitslagen van het pathologisch anatomisch laboratorium uit Jakarta zijn binnen. Deze uitslag zal bepalen of er kwaadaardige cellen zijn aangetroffen, waarvoor nabehandeling nodig is.

Verdrietig is dat de moeder regelmatig ziek is, wat de vader heeft doen besluiten zijn vrouw en zoon terug te laten keren naar Atambua, ver weg van Kupang. Enggelina is met hem achter gebleven bij de familie Geser. Er wordt goed voor haar gezorgd… maar wat zou het fijn zijn als we, indien nodig, verdere behandeling toch op Bali konden voortzetten. Laten we hopen dat alles goed uitpakt en dit mooie meisje snel achter haar ouders aan kan reizen en haar nieuwe schoolspullen kan gebruiken.

 

Het meisje, inmiddels zeven jaar oud, is geboren met meningocele. We zien dit meestal in de vorm van een waterhoofd of “open ruggetje”. Bij Rambu heeft deze aandoening zich echter geopenbaard in het gezicht. Er was nimmer geld om een arts te consulteren op Bali, ondanks het advies van lokale artsen in Waingapu. We zijn blij dat onze lokale scout ons heeft geattendeerd op dit meisje. Na een wirwar van papierwerk konden we haar en haar moeder op 6 maart meenemen naar het opvanghuis Rumah Bicara in Denpasar. Wat is er nu precies met Rambu aan de hand?

Medisch adviseur en huisarts in Alphen aan den Rijn Koos van Alphen legt het uit: Rambu is geboren met wat we een sluitingsdefect in de neuraal buis noemen. De neuraal buis is dat deel van het zenuwstelsel waaruit in de embryonale fase onze hersenen en het ruggenmerg gevormd worden.Er kan op 3 niveaus een sluitingsdefect optreden. Met meest bekend is de meningocele/spina bifida/het open ruggetje. Het defect is dan ergens in het traject van de wervelkolom gelegen en kan zich hoger of lager bevinden. Is het sluitingsdefect op het niveau van de hersenen dan spreken we over encehalocele. Dit kan aan de voor- /achterzijde van het hoofd zitten op plaatsen waar de schedelnaden lopen, die aanvankelijk open zijn en later verbenen. Onze schedel bestaat als we net geboren zijn uit meerdere botten die naarmate we ouder worden vergroeien met elkaar. De derde vorm is de ernstigste en heet anencephalie. Hierbij zijn de hersenen niet aangelegd/ontwikkeld. Deze situatie is niet met het leven verenigbaar en het kind overlijdt bij de geboorte.

De oorzaken zijn niet eenduidig. Zeker zijn genetische factoren aantoonbaar, maar ook omgevingsfactoren en vitamine gebrek (denk aan B groep/foliumzuur). Gezien de locatie van de afwijking bij Rambu is zij waarschijnlijk normaal, zonder afwijkingen geboren en is de zwelling op latere leeftijd ontstaan. De hersenvliezen puilen als het ware uit de schedel.

De behandeling is neuro-chirurgisch: de uitpuilende hersenvliezen worden in de schedel ”teruggelegd” en de opening wordt gesloten. Als er door de afwijking neurologische problemen zijn ontstaan, blijven die vaak bestaan. Soms is het noodzakelijk om in de hersenen een soort drain te plaatsen om te voorkomen dat de hersendruk te hoog wordt en daardoor hersenweefsel kapot kan gaan (we kennen dat ook bij hydrocephalie, maar omdat dat bij de geboorte al aanwezig is sluiten de schedelbeenderen zich niet en neemt het hoofd in omvang zo toe).

Rambu voelt zich inmiddels al helemaal thuis bij Kolewa. Ze doet enthousiast mee aan alle activiteiten en is dol op bezoek! Helaas zal dat in deze tijden van maatregelen rondom het cornonavirus niet vaak het geval zijn, maar als Syta Plantinga het opvanghuis binnenkomt kan ze het niet laten om een knuffel te vragen en steekt ze spontaan een heel verhaal af! Of haar behandeling snel kan worden opgestart is de vraag… maar dat het gaat gebeuren, daar gaan we alles aan doen!

“Alle luxe die ik heb gekregen, alleen omdat mijn wiegje in Nederland stond, wil ik juist inzetten om mensen te helpen die dat minder hebben gekregen.” Iris Brouwer is bijna klaar met haar stage bij Stichting Kolewa die ze de afgelopen drie maanden op Bali liep. Vier dagen per week hielp ze het Indonesische team met de dagbesteding van de kinderen, zoals knutselen, dansen, spelletjes spelen en zwemmen. Maar ook leerde ze Indonesische gebarentaal om dove kinderen les te geven.

De 24-jarige Rotterdamse vertelt dat ze veel van haar stage bij Stichting Kolewa heeft opgestoken. Ze vertelt: “De patiënten komen uit afgelegen dorpjes van andere Indonesische eilanden dan Bali, waar ze hun eigen taal hebben. Ze spreken vaak geen woord Engels, en soms zelfs geen Bahasa. Toch heb ik geleerd om met hen te communiceren en een band op te bouwen. Want ook al praten we niet, we begrijpen elkaar toch. Vaak maken we veel grapjes met elkaar, door met onze handen te praten en dingen aan te wijzen.”

Voor sommige kinderen was het even schrikken om Iris te ontmoeten. “Aan het begin was er een kindje die mij met grote ogen aanstaarde. Toen ik even naar hem zwaaide, begon hij keihard te brullen. Ik dacht: dit gaan we toch niet altijd zo krijgen? Het jochie had natuurlijk nog nooit zo’n grote blonde vrouw gezien, dus ik snap het wel hoor,” zegt ze lachend. “Maar gelukkig brak het ijs toen ik een bal naar hem rolde. Hij rolde de bal terug, en we deden toen vaak spelletjes samen. Uiteindelijk trok hij echt veel naar mij toe. Als hij moest huilen kwam hij altijd troost zoeken bij mij. Dat raakte mij wel.”

Patiënten voor een operatie aan hun hazenlip of een open gehemelte zijn er vaak maar een aantal weken. Maar patiënten met bijvoorbeeld brandwonden blijven vaak maandenlang na de operatie, om te revalideren. “Ik heb vooral een klik met de kindjes die langer blijven. Met hen heb ik echt een band opgebouwd. Het was daarom ook best een raar gevoel om afscheid te nemen van kinderen die weer naar huis gaan. Maar ik ben heel blij dat ze weer hun familie en vrienden kunnen zien. Dat is natuurlijk wat ze het liefst willen.”

Behalve dat Iris veel over de Indonesische cultuur, gebruiken en mensen heeft geleerd tijdens haar stage bij Stichting Kolewa, heeft het haar ook geïnspireerd om mensen te blijven helpen. “Deze stage heeft me nog meer dan eerst doen realiseren dat ik het zo goed heb in Nederland. Dat ik kan studeren, altijd toegang tot stromend en schoon water heb, altijd elektriciteit kan gebruiken en al het eten kan kopen waar ik zin in heb. Die dingen zijn voor patiënten die bij Kolewa komen absoluut niet vanzelfsprekend. Deze stage heeft me geïnspireerd om door te gaan met sociaal werk in probleemgebieden. In april ga ik daarom vluchtelingen helpen op het Griekse eiland Lesbos.”

Wil jij je ook inzetten voor mensen die het minder goed hebben, en tegelijkertijd genieten van het tropische eiland leven op Bali?  Informeer naar de mogelijkheden voor een stage of vrijwilligerswerk via info@kolewa.com

Door: Varja Dijksterhuis

Delsi Kapitan is geboren met een hazenlip en kon daardoor lastig eten, praten en zelfs spelen. Maar dat is nu verleden tijd. Het twee-jarige meisje is onlangs geopereerd en kan nu net als andere peuters weer goed eten, spelen en leren praten.

De kleine Delsi Kapitan kijkt bedachtzaam en nieuwsgierig om haar heen, terwijl ze sabbelt op een sojaboon. Dat gaat nog niet zo makkelijk met een hazenlip, maar door de boon steeds terug te duwen met haar handje heeft ze een manier gevonden. Met haar grote bruine ogen kijkt ze verlegen rond, en ze verstopt zich steeds even in de armen van haar vader Wilhelmus Kapitan. Samen met hem is ze net aangekomen in ons opvanghuis Rumah Bicara, waar Delsi wordt voorbereid op de operatie. Dit is de eerste keer dat zij en haar vader op een ander eiland zijn dan hun woonplek Seram. De reis naar Bali duurde al met al meer dan 14 uur.

Het Indonesische eiland Seram ligt afgelegen en is vele malen armer dan Bali. Voor de familie Kapitan is elektriciteit een luxe die zij niet kennen. In een houten hutje woont de familie met acht man, en iedereen werkt hard om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Delsi’s vader vertelt dat hij elke dag houthakt in het bos, en het hout probeert te verkopen op de markt. “Maar ik heb vaak slechte dagen,” vertelt hij, “de dagen dat ik niet verkoop, verdien ik niets. Mijn vrouw en ik hebben zes kinderen en we moeten meestal rondkomen van minder dan €60 per maand.”

In Indonesië verschilt het gemiddelde inkomen per streek, maar vaak schommelt deze tussen de €120 en €200 per maand. De familie Kapitan verdient ver onder modaal: een operatie voor de kleine Delsi zou de familie nooit kunnen betalen. Een reis naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis duurt twee uur met de auto en een uur met de boot en kost €15. Wilhelmus vertelt dat dat een onbetaalbare reis zou zijn. Laat staan dat ze een operatie kunnen voor Delsi kunnen betalen van €585.

Twee weken geleden kreeg onze lokale scout lucht van de kleine Delsi. Stichting Kolewa vrienden Ed en Miranda Monteiro van de Kumpulan Groep Den Haag waren meteen verkocht toen ze hoorden van Delsi en haar foto’s zagen. Ze boden aan om te sponsoren. Snel werd alles in gang gezet: een van onze vrijwilligers reisde naar Seram en haalde Delsi en haar vader op om mee te gaan naar ons opvanghuis op Bali.

Wilhelmus vertelt verrast: “Ik kan nog steeds niet geloven dat we deze kans hebben gekregen. We hadden eigenlijk al geaccepteerd dat onze kleine meid voor altijd zo door het leven zou moeten. Ik ben zo opgelucht. Delsi zou anders weinig kans hebben op een baan en eten gaat zo moeilijk waardoor ze ondergewicht heeft gekregen.”

Behalve moeilijk eten en praten, worden mensen met een hazenlip vaak ook buitengesloten. Daardoor raken ze soms in een sociaal isolement: ze maken minder snel vrienden, vinden geen partner en ook een baan krijgen lukt vaak niet. Voor Delsi is deze kleine ingreep een grote verandering voor de rest van haar leven.

Door: Varja Dijksterhuis